واریکوسل (واریس بیضه) چیست ؟
واریکوسل اتساع و پیچ خوردگی غیر طبیعی شبکه وریدی (سیاهرگی) بالای بیضه است.
شیوع آن زیر 10سال نادر است ولی در بالغین جوان 15% و در مردان نابارور 20 تا 40% می‌باشد.
در کسانی که با ناباروری ثانویه مراجعه می‌نمایند یعنی قبلا بچه دار شده اند شیوع آن به 70% می‌رسد.
90% موارد طرف چپ ودر 10% موارد دو طرفه است علت این پدیده طولانی تر بودن ورید تخلیه کننده خون بیضه چپ به ورید کلیوی و همچنین زاویه عمودی تر آن نسبت به سمت راست می باشد.
واریکوسل شایعترین علت قابل اصلاح ناباروری مردان می‌باشد.
علت ایجاد این اختلال در تخلیه وریدی یا نارسایی دریچه های وریدی بیضه است.
انواع درجه و علائم واریکوسل
واریکوسل گرید 1
که واریکوسل خفیف هم نامیده می شود.
در این نوع بیماری رگ های واریسی قابل مشاهده نیستند و پزشک باید با معاینه فیزیکی آنرا تشخیص دهد.
رای پیدا شدن این نوع واریکوسیز ورید های بیضه در تست داپلر رنگی، ممکن است نیاز به حبس نفس و زور زدن داشته باشید.
واریکوسل گرید 2
رگ های واریسی در این گرید باز هم قابل مشاهده نیستند اما با دست گذاشتن روی بیضه قابلیت لمس کردن رگ ها وجود دارد.
این رده از واریکوسل بدون حبس نفس هم در تست اولتراسوند دیده می شود.
واریکوسل گرید 3
واریکوسل حاد یا گرید 3.
در واریکوسل گرید 3 که با واریکوسل شدید شناخته میشود، به معاینه فیزیکی نیازی نیست و رگ ها به راحتی قابل مشاهده هستند.
راه‌های تشخیص واریکوسل بیضه در مردان
احساس درد شدید در ناحیه بیضه در اثر واریکوسل
بروز درد در ناحیه بیضه می‌تواند در اثر ایستادن‌های طولانی، ورزش یا فعالیت زیاد باشد.
اگر فردی در ناحیه اسکروتوم یا کشاله ران احساس درد داشت، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
جریان خون در بیضه مردان توسط طناب اسپرماتیک اتفاق می‌افتد. پزشکان متخصص علت درد این امر را اختلال در جریان خون دریچه‌های وریدی می‌دانند.
به شکلی که با تجمع خون در آن ناحیه رگ‌های وریدی گشاد می‌شوند. تغییر در ظاهر رگ‌ها به‌سادگی قابل‌مشاهده است.
فرد باید به مدت‌زمان درد نیز توجه داشته باشد؛ واریکوسل به طور معمول از دوران بلوغ آغاز میشود و احتمال اتفاق افتادن آن در دوران قبل از بلوغ خیلی کم است.
همچنین امکان ابتلای مردان مسن نیز به این بیماری کم است.
تغییر اندازه ظاهری بیضه در اثر واریکوسل
افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، خودشان نیز می‌توانند تغییر اندازه بیضه خود را متوجه شوند.
در این مواقع اندازه بیضه کوچک‌تر میشود.
ایجاد تورم در ناحیه بیرونی بیضه
تورم در ناحیه بیرونی بیضه به معنی بزرگ‌تر شدن کیسه اسکروتوم است.
آب آوردن بیضه، التهاب آن و تومور غیرطبیعی در آن ناحیه از جمله عوامل تورم بیضه است که در اکثر مواقع با درد نیز همراه است.
گاهی نیز درد در این ناحیه ممکن است وجود نداشته باشد.
زمانی که احساس کردید این ناحیه از بدن شما ورم کرده و با درد شدیدی همراه است، باید هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید.
راه‌های درمان واریس بیضه
اغلب واریکوسل‌ها درمان نمی‌شوند.
درمان برای مردانی انجام میشود که نشانه‌های زیر را داشته باشند:
• مشکلات ناباروری
• درد
• رشد بسیار کند بیضه چپ نسبت به بیضه سمت راست
• غیرطبیعی بودن مایع منی در آزمایشات
هیچ دارویی برای درمان یا جلوگیری از واریکوسل وجود ندارد.
اما داروهای مسکن (مانند استامینوفن یا ایبوپروفن) ممکن است به کاهش درد کمک کنند.
عمل جراحی
روش‌های بسیاری برای انجام عمل جراحی واریکوسل وجود دارد.
در همه این روش‌های جراحی جریان خون در رگ‌های pampiniform plexus مسدود میشود.
عمل جراحی واریکوسل تحت بیهوشی عمومی انجام میشود.
دو روش جراحی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
واریکوسلکتومی میکروسکوپی:
با این تکنیک، جراح برش 1 سانتی متری بالای کیسه بیضه ایجاد می‌کند.
با استفاده از میکروسکوپ، جراح کلیه رگ‌های کوچک
و آسیب‌دیده را مسدود کرده و رگ‌های وابران، شریان بیضه را نگه می‌دارند.
این عمل 2 تا 3 ساعت طول می‌کشد و بیمار در همان روز مرخص خواهد شد.
واریکوسلکتومی لاپاروسکوپی:
در این روش جراحی، جراح لوله‌های نازکی را وارد شکم می‌کند و عمل مسدود کردن ورید را انجام می‌دهد.
از آنجا که رگ‌های کمی برای مسدود کردن در شکم وجود دارد، مدت‌زمان جراحی کوتاه‌تر است و تقریباً 30-40 دقیقه به طول می‌انجامد و بیمار در همان روز مرخص میشود.
آمبولیزاسیون پوستی
آمبولیزاسیون توسط رادیولوژیست انجام میشود.
در این روش از تزریق کنتراست از طریق یک لوله با هدایت اشعه ایکس برای دیدن منبع مشکل استفاده میشود.
هدف این جراحی این است که پزشک تمام رگ‌های منتهی به واریکوسل را پیدا کند.
کویل‌ها، پلاگین‌هایی با یا بدون اسکلروزانت، برای مسدود کردن جریان خون به واریکوسل و قطع کردن آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این کار یا با بی حسی موضعی و یا با تسکین‌دهنده‌های سبک از طریق یک سوراخ بسیار کوچک در کشاله ران یا گردن انجام میشود.
این روش اغلب 45 دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.
برخی از مشکلات آمبولیزاسیون عبارتند از:
• باقی ماندن واریکوسل (پایداری) یا بازگشت آن (عود)
• کویل از جایی که در آن قرار گرفته حرکت کند
• احتمال عفونت در جایی که لوله قرار گرفته است
روش لاپاراسکوپی
از روش لاپاراسكوپی برای پیدا کردن و بستن رگ‌های گشاد شده در حفره شکمی در نزدیکی کلیه‌ها استفاده میشود.
انجام این روش برای کودکان خردسال، که در آنها رگ‌های اﻳﻨﮕﻮﺋﻴﻨــﺎل خیلی کوچکترند و بنابراین مشاهده دقیق آنها حتی با میکروسکوپ‌های جراحی دشوار بوده ( و بنابراین خطر آسیب دیدگی شریان‌ها بیشتر است)، رایج‌تر است.
با این حال، استفاده از روش لاپاروسکوپی در بزرگسالان همان اشکالات روش رتروپریتونئال باز را دارد که در آن انشعابات پایین‌تر ورید‌های ایلیاک خارجی تحت درمان قرار نمی‌گیرند و این باعث میشود احتمال عود واریکوسل بیشتر شود.
احتمال بروز هیدروسل بعد از روش لاپاروسکوپی کم است ، اما در روش لاپاروسکوپی از طریق شکم، هر چند اندک اما خطر آسیب دیدگی روده یا صدمات عمده عروقی وجود دارد.
