مکمل های ویتامین ب کمپلکس ترکیبی از همه ویتامین های گروه ب ( B vitamins ) شامل : ویتامین B1یا تیامین ؛ ویتامین B2 یا ریبوفلاوین ؛ ویتامین B3 یا نیاسین ؛ ویتامین B5 یا اسید پنتوتنیک ؛ ویتامین B6 یا پیریدوکسین ؛ ویتامین B7 یا بیوتین ؛ ویتامین B9 یا فولات(اسید فولیک) و ویتامین B12 یا کوبالامین هستند.
که به صورت قرص ، آمپول و شربت در بازار دارویی موجود می باشد .
ما تصور می کردیم که ویتامین های B بی ضرر هستند ، چون مانند ویتامین C ، آنها محلول در آب هستند و بنابراین نمی توانند در بدن مثل ویتامین های محلول در چربی ( A، D، E و K ) انباشته شوند و مقادیر بیش از حد نیاز آنها در بدن ذخیره نشده و از طریق ادرار دفع می شود .
اما اکنون می دانیم که مصرف بیش از حد مکمل های شامل ویتامین های B مانند قرص ب کمپلکس هم می تواند باعث ایجاد عوارضی برای بدن شود .

مزایای دریافت قرص مکمل ب کمپلکس

ویتامین‌های گروه ب در افزایش و تنظیم متابولیسم و تولید انرژی بدن ، رشد و تقسیم سلول‌ها نقش دارند .

وجود این ویتامین‌ها برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی و دستگاه عصبی و افزایش حافظه و تمرکز بسیار ضروری است .

همچنین تضمین کننده سلامت پوست و مو و ناخن هستند .

این ویتامین ها برای حفظ کارکرد صحیح دستگاه گوارش نیز بسیار ضروری هستند .

به همین خاطر کمبود ویتامین های گروه B می تواند باعث تشدید بیماری های پوستی ، خستگی مفرط ، افزایش استرس و افسردگی و به طور کلی ناراحتی های روحی و روانی شود .

چه کسانی به قرص ب کمپلکس نیاز دارند؟

از آنجاکه ویتامین‌های گروه ب در طیف وسیعی از مواد غذایی وجود دارند، معمولا درصورت رعایت رژیم غذایی مناسب از ابتلا به کمبودشان در امان خواهیم بود، اما برخی شرایط خاص می‌توانند نیاز بدن به این مغذی‌ها را افزایش دهند و برای همین عده‌ای از افراد در بازه‌هایی از زندگی به مصرف قرص‌های مکمل نیاز پیدا می‌کنند.
زنان باردار و شیرده
سالخوردگان
مبتلایان به برخی بیماری‌های خاص
گیاه‌خوران و وِگان‌ها
مصرف‌کنندگان برخی داروهای خاص

عوارض مصرف بیش از اندازه ویتامین های گروه B

ویتامین‌های گروه ب، که گروهی از ویتامین‌های ضروری‌اند، محلول در آب هستند و مقادیر کمی از آن‌ها در بدن ذخیره می‌شود (به‌جز ویتامین ب 12)؛ بنابراین، برای حفظ سلامتمان باید روزانه و از طریق مصرف مواد غذایی مقادیر کافی از این ویتامین‌ها را دریافت کنیم.
باتوجه‌به محلول در آب بودن این ویتامین‌ها، مصرف زیادی منابع غذایی حاوی این ویتامین‌ها مشکلی را در بدن ایجاد نمی‌کند و مقادیر اضافه این ویتامین‌ها به‌خوبی از بدن دفع می‌شوند.
حال ممکن است به‌دلیل کمبود این ویتامین‌ها یا هر دلیل دیگری در حال مصرف مکمل‌های ویتامین ب باشید که ممکن است حاوی یک یا چند عضو از ویتامین‌های این خانواده باشد.
درصورت زیاده‌روی در مصرف این‌گونه مکمل‌ها، چه به صورت خوراکی و چه تزریقی، ممکن است عوارض و علائمی ایجاد شود که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

عوارض قرص ویتامین ب 1

پس از مصرف مکمل ویتامین ب 1 ممکن است علائم زیر ایجاد شود:
• کهیر؛
• برافروختگی صورت؛
• خارش؛
• ضعف؛
• عرق‌کردن بیش‌ از حد؛
• تهوع؛
• خستگی.

عوارض قرص ویتامین ب 2

مصرف ویتامین ب 2 ممکن است باعث زردشدن بیش ‌از حد ادرار شود خصوصاً اگر دوزهای بالا مصرف شود.

این مورد نگرانی ندارد و طبیعی است.

درمجموع مصرف ویتامین ب 2 عارضه خاصی ایجاد نمی‌کند؛ اما، به‌طور نادر ممکن است باعث ایجاد حساسیت و واکنش حساسیتی شود که در این صورت تغییر برند دارو می‌تواند کمک‌کننده باشد.

عوارض قرص ویتامین ب 3

عوارض جانبی معمولِ استفاده از مکمل ویتامین ب 3 شامل اسهال، سردرد، ناراحتی معده و نفخ می‌شود.

زیاد بودن ویتامین ب در بدن می‌تواند موجب عارضه‌ای به نام فلاشینگ نیاسین شود که عبارت است از: سوزش، سوزن‌سوزن‌شدن، قرمزی و برافروختگی پوست صورت و سینه.

مصرف آسپیرین 30 دقیقه پیش از مصرف ب 3 می‌تواند به کاهش این عارضه کمک کنید.

در دوزهای خیلی بالاتر آسیب کبدی و زخم معده نیز ممکن است ایجاد شود.

افرادی که بیماری کبدی، کلیوی و زخم معده دارند باید قبل از مصرف ب 3 با پزشک خود مشورت کنید.

دوز بالای این ویتامین ممکن است باعث افزایش فشارخون نیز شود.

عوارض ویتامین ب 5

رایج‌ترین عوارض ویتامین ب 5 عبارت‌اند از:
• درد عضلانی؛
• درد مفاصل؛
• افزایش قند خون؛
• گلودرد؛
• سردرد؛
• ضعف/کمبود انرژی؛
• سرگیجه؛
• افزایش کراتین فسفوکیناز؛
• حالت تهوع؛
• درد شکم؛
• یبوست؛
• بیماری آنفولانزا؛
• عفونت دستگاه ادراری (UTI)؛
• واکنش‌های حساسیت (ازجمله بثورات پوستی، خارش، کهیر و تورم)؛
• پانکراتیت؛
• اسهال؛
• درماتیت تماسی.

عوارض مصرف ویتامین B6

مصرف بیش‌ از حد ویتامین B 6 از مکمل‌ها می‌تواند باعث موارد زیر شود:

• عدم کنترل عضلات یا هماهنگی حرکات ارادی (آتاکسی)؛
• ضایعات پوستی دردناک و بدشکل؛
• دل‌درد و حالت تهوع؛
• حساسیت به نور خورشید (حساسیت به نور)؛
• بی‌حسی؛
• کاهش توانایی حس درد یا دمای شدید.

عوارض مصرف ویتامین B9

• حالت تهوع؛
• از دست دادن اشتها؛
• نفخ و درد معده؛
• طعم تلخ یا ناخوشایند در دهان؛
• گیجی؛
• مشکل در تمرکز؛
• مشکلات خواب؛
• افسردگی؛
• احساس هیجان یا تحریک‌پذیری.
عوارض ویتامین ب 12
مصرف ویتامین ب 12 خوراکی در دوزهای توصیه‌شده برای افراد سالم بی‌خطر است.

ویتامین ب 12 تزریقی، که برای درمان کمبودهای قابل‌توجه این ویتامین استفاده می‌شود، می‌تواند عوارض جانبی زیر را ایجاد کند:

• اسهال خفیف؛
• خارش؛
• بثورات پوستی؛
• سردرد؛
• سرگیجه؛
• حالت تهوع؛
• استفراغ؛
• ادم ریوی و نارسایی احتقانی قلب در مراحل اولیه درمان؛
• ترومبوز وریدی؛
• احساس تورم؛
• پلی سیتمی ورا.
ویتامین ب 12 می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک بسیار نادر اما جدی (آنافیلاکسی) شود.

عوارض ویتامین ب کمپلکس

همان‌ طور که گفته شد، ویتامین ب کمپلکس حاوی مجموعه‌ای از همه ویتامین‌های گروه ب است؛ بنابراین، مصرف بیش از حد این مکمل‌ها منجربه زیاد بودن ویتامین ب در بدن می‌شود و این باعث ایجاد عوارض جانبی ناشی از اوردوز یک یا چند عضو از ویتامین‌های گروه ب می‌شود.
مصرف طولانی‌مدت هرکدام از اعضای خانواده ویتامین‌های ب به تنهایی در دوزهای بالا ممکن است باعث بر هم خوردن تعادل سایر ویتامین‌های گروه ب در بدن نیز شود.
بنابراین بهتر است از ب کمپلکس‌ها استفاده شود.