زخم دهانه رحم

زخم دهانه رحم بیماری رایجی در بین خانم‌هاست.

اما مفهوم، علائم، عوامل خطر، نحوه جلوگیری، دلایل وقوع این بیماری و راه‌های درمان آن چیست و آیا می‌توان به‌طور طبیعی آن را درمان کرد؟

دهانه رحم کجاست؟

برای درک بیماری زخم دهانه رحم بهتر است ابتدا بدانید که دهانه رحم دقیقاً چیست و در کجای بدن خانم‌ها قرار گرفته است.

دهانه رحم یک مجرای باریک به شکل دونات است که رحم و واژن را به هم متصل می‌کند و درواقع پایین‌ترین نقطه انتهایی رحم است.

خون قاعدگی شما هر ماه از طریق دهانه رحم، از رحم خارج می‌شود و به داخل واژن می‌رود.

همچنین هنگامی که شما باردار می‌شوید، دهانه رحم منبسط و باز می‌شود و اجازه می‌دهد که نوزاد به داخل کانال تولد حرکت کرده و از آن خارج شود.

زخم دهانه رحم چیست؟

اگر چیزی دهانه رحم را تحریک کرده و باعث التهاب آن شود، دهانه رحم دچار بیماری به نام «زخم دهانه رحم» می‌شود که نام انگلیسی و پزشکی آن نیز Cervicitis (سرویسیت) است. Cervisits به معنی التهاب دهانه رحم (inflammation of the cervix) است.

بنابراین التهاب دهانه رحم در اثر تحریک، عفونت و آسیب سلول‌هایی که دهانه رحم را پوشانده‌اند، ایجاد می‌شود و باعث بیماری زخم دهانه رحم می‌شود.

این بافت‌های تحریک‌شده یا آلوده دهانه رحم ممکن است قرمز و متورم شده و مخاط و چرک از آن‌ها خارج شود.

همچنین در صورت لمس دهانه رحم ممکن است به راحتی خونریزی کنند.

علت ایجاد زخم دهانه رحم چیست؟

به صورت کلی، التهاب های شدید به دلیل عفونت هایی است که بر اثر فعالیت های جنسی منتقل می گردد.

از جمله بیماری های مقاربتی که در ایجاد زخم دهانه رحم نقش دارند عبارتند از:

• گونوره (سوزاک)
• کلامیدیا
• تبخال دستگاه تناسلی (هرپس تناسلی)
• تریکومونیازیس
• مایکوپلاسما و یوریپلاسما

البته نتیجه تست بیشتر بانوانی که به این بیماری مبتلا می شوند، مثبت نیست و این امر به معنای احتمال بروز زخم دهانه رحم به دلایل دیگری از جمله موارد زیر است:

• داشتن آلرژی به برخی از مواد شیمیایی موجود در اسپرمیسیدها، پلاستیک لاتکس کاندوم و …
• تحریک یا آسیب ناشی از تامپون، پساری، جراحی هایی که در آن ناحیه انجام می شود (مثل عمل سرکلاژ یا جدا کردن جفت سر راهی) یا استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری مانند دیافراگم.
• عدم تعادل باکتری های واژن؛ باکتری های مفید و طبیعی در واژن در کنار باکتری های مضر قرار گرفته اند و عدم تعادل در تعداد آنها باعث بروز زخم دهانه رحم و بیماری واژینوز باکتریال می شود.
• عدم تعادل هورمونی؛ میزان استروژن کم یا پروژسترون بالا، توانایی بدن در حفظ سلامت بافت دهانه رحم را مختل کرده و پس از ایجاد بیماری، درمان زخم رحم را دشوار می کند.
• سرطان یا درمان آن؛ در موارد نادر پرتودرمانی یا سرطان ممکن است علت ایجاد این عارضه باشد.

علائم زخم دهانه رحم چیست؟

بیشتر بانوانی که دچار زخم در دهانه رحم خود می شوند، علائمی ندارند و پزشک در چکاپ ها و آزمایشات منظم متوجه این امر می شود.

به همین منظور، انجام همیشگی معاینات پزشک، توجه به مطالب پیشنهادی از سوی دکتر و رعایت نکات بهداشتی برای زنان باردار به پیشگیری از بروز این بیماری بسیار کمک خواهد کرد.

با این حال، گروه دیگری نیز وجود دارند که یک سری نشانه هایی را تجربه می کنند که عبارتند از:

• ترشحات خاکستری یا زرد کم رنگ در واژن
• خونریزی های غیرطبیعی از واژن؛ مانند خونریزی پس از هر رابطه جنسی یا بین دو دوره قاعدگی
• احساس درد شدید در هنگام رابطه جنسی
• احساس درد و سوزش در زمان دفع ادرار، تکرر ادرار
• در موارد نادر تب و احساس درد در ناحیه لگن و شکم

چه مواردی احتمال بروز این عارضه را بیشتر می کند؟

اگر یکی از موارد زیر را داشته اید، احتمال ابتلا بالاتر رفته و روند درمان زخم رحم طولانی تر خواهد شد:
• رابطه جنسی بدون کاندوم داشتید
• اخیرا چندین شریک جنسی داشته اید
• قبلا به این بیماری مبتلا شده اید
تحقیقات نشان داده است که علائم زخم دهانه رحم در 8 تا 25 درصد از بانوانی که پیش تر به آن مبتلا شده بودند، مجددا شعله ور خواهد شد.

رایج ترین درمان زخم رحم

در صورتی که عفونت ایجاد شده در دهانه رحم به دلیل رابطه جنسی و بیماری های مقاربتی نیست، به درمان خاصی نیز نیاز نخواهید داشت.

ولی اگر به عفونت دچار شدید، اولین کار برای درمان زخم رحم پیشگیری از شیوع آن به لگن و لوله های فالوپ است.

اگر هم باردار هستید، عفونت نباید به جنین برسد.

بسته به نوع روند ایجاد عفونت و این عارضه، متخصص ممکن است یکی از روش های درمان زیر را تجویز کند:

• آنتی بیوتیک ها
• داروهای ضد قارچ
• داروهای ضد ویروس

علاوه بر آن، راهکارهایی نیز به همسرتان داده خواهد شد تا احتمال بروز دوباره این بیماری به حداقل برسد.

توجه داشته باشید در صورتی که همسرتان در حال درمان است، بهتر است از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید.

درمان زمانی اهمیت پیدا می کند که به HIV مبتلا باشید؛ زیرا زخم های موجود در دهانه رحم میزان ویروسی که از این ناحیه ترشح می شود را بالا می برد که نتیجه آن افزایش احتمال ابتلای همسر یا شریک شما به HIV است.

لازم به ذکر است درمان های غیردارویی در این زمینه چندان جوابگو نیستند و حتی در شرایطی ممکن است علائم را شدت ببخشند.

از این رو، حتما به پزشک مراجعه کنید.

اگر هم پس از ویزیت، علائم رو به بهبودی نرفتند، حتما با پزشک خود مشورت نمایید. ممکن است پزشک در نوع درمان زخم رحم و داروها تغییر ایجاد کند.

تشخیص زخم دهانه رحم

در صورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده در بالا یا داشتن رابطه جنسی پر خطر حتما جهت معاینه لگن به پزشک مراجعه کنید.

پزشک با انجام پاپ اسمیر، سلول های دهانه رحم را جمع آوری کرده و از نظر بروز تغییر شکل مورد بررسی قرار می‌دهد.

ممکن است حتی بدون داشتن هیچ گونه علامتی پزشک در حین معاینه متوجه التهاب و زخم دهانه رحم شود.

روش‌های مختلفی برای تشخیص سرویسیت یا زخم دهانه رحم وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:

• معاینه فیزیکی لگن: معااینه لگن توسط پزشک منجر می گردد که ناهنجاریهای لگن، رحم و دهانه رحم شناخته شود.

• پاپ اسمیر: در این آزمایش پزشک با استفاده از یک سوآپ استریل، سلول های دهانه رحم را جمع اوری کرده و جهت تشخیص تغییرات سلولی یا هرگونه عفونت به آزمایشگاه می فرستد.

• نمونه برداری از دهانه رحم یا کولپوسکوپی: زمانی که نتیجه تست پاپ اسمیر نشان دهنده ناهنجاری یا تغییرات سلولی باشد، انجام این تست ضرورت می‌یابد

در این روش پزشک با استفاده از دستگاه مجهز به میکروسکوپ پیشرفته سلول‎های دهانه رحم را بررسی می‌کند.

در حین معاینه چنانچه به مورد مشکوکی برخورد شود از آن نمونه گرفته و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

این روش با دقت بسیاری می‌تواند سلول های سرطانی را تشخیص دهد.

• کشت سلول های دهانه رحم: در این روش نمونه از ترشحات دهانه رحم برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ از نظر عفونت‌های قارچی ، باکتریایی یا سایر عوامل بیماری زا مورد بررسی قرار می‌گیرد.